Στη Χίο και ειδικά στο βόρειο τμήμα του νησιού, μετά τις  βροχές φυτρώνουν τα μανιτάρια που οι ντόπιοι ονομάζουν αμανίτες! Με την επιστημονική ονομασία Lactarius Salmanicolor, τα μανιτάρια αυτά μοιάζουν με τα πλευρώτους στο σχήμα, αλλά έχουν διαφορά τόσο στο χρώμα, αφού είναι πορτοκαλί, όσο και στη γεύση, αφού είναι πολύ πιο νόστιμα.

Βρίσκονται συνήθως κάτω από τα πεύκα, μόνα τους, ή σε ομάδες 2-3 μανιταριών και όπως τα περισσότερα άγρια μανιτάρια είναι δυσεύρετα, καθώς το κυρίως μέρος τους είναι υπόγειο και σχεδόν πάντα αθέατο. Φυτρώνουν στα πιο απίθανα σημεία και για να βρεθούν απαιτείται γνώση, κόπος και υπομονή.  Οι λάτρεις των μανιταριών που δεν έχουν σχετική εμπειρία θα πρέπει να έχουν μαζί κάποιον έμπειρο που θα ξέρει να τα ξεχωρίζει από τα δηλητηριώδη μανιτάρια που έχουν παρόμοια εμφάνιση.

Οι ντόπιοι βέβαια, και ιδιαίτερα οι κάτοικοι των χωριών, γνωρίζουν συγκεκριμένα σημεία όπου φυτρώνουν κάθε χρόνο, καθώς και σημάδια για να τους ανακαλύπτουν και φυσικά τις γνώσεις αυτές ο καθένας τις κρατά για τον εαυτό του κι έτσι η διαδικασία γίνεται πιο εύκολη για αυτούς.  Για να προστατευτεί όμως το είδος, υπάρχει περιορισμός από το δασαρχείο, που θέτει όριο στον κάθε λάτρη των αμανιτών, να μπορεί να κόψει μέχρι δύο κιλά ανά ημέρα και με την υποχρέωση να κόβει μόνο το υπέργειο τμήμα του.

Τρώγονται συνήθως τηγανητοί με λίγο ξίδι και λεμόνι, αλλά και ψητοί, ή σοταρισμένοι στο τηγάνι με κρασί και σκόρδο και αποτελούν ένα εξαιρετικό μεζέ! Εάν λοιπόν βρίσκεστε αυτή την περίοδο στη Χίο αναζητήστε τους στις ταβέρνες και ιδιαίτερα σε αυτές που βρίσκονται σε ορεινά χωριά. Εάν μάλιστα τους συνοδεύσετε με ντόπιο κρασάκι, ούζο και σούμα, θα καταλάβετε γιατί οι Χιώτες βγαίνουν στα βουνά με κρύο και υγρασία και περπατούν χιλιόμετρα για να τους ανακαλύψουν!

Στη Χίο, την κοιτίδα της ελληνικής ναυτιλίας, γιορτάζουμε στολίζοντας καράβια! Τα «Αγιοβασιλιάτικα καραβάκια» είναι ένα αυθεντικό τοπικό έθιμο, το οποίο απολαμβάνουν ντόπιοι και επισκέπτες, την παραμονή της Πρωτοχρονιάς στη Χίο!

Ομάδες από τις ενορίες και συνοικίες της πόλης, του Βροντάδου και των χωριών, με αυτοσχέδια μοντέλα εμπορικών ή πολεμικών πλοίων τα οποία έχουν κατασκευάσει, τραγουδούν τα παραδοσιακά κάλαντα, τα «παινέματα». Οι μικρής αλλά και μεγαλύτερης ηλικίας καλαντιστές τραγουδούν ευχές για τη νέα χρονιά, περιφέροντας τα καραβάκια τους, που μπορεί να φτάνουν και τα 5μ. Τα «παινέματα» που τραγουδούν με αυτοσχέδιο στίχο ακολουθούν «σκοπούς» με έντονες επιρροές από τα παραδοσιακά μικρασιατικά κάλαντα.

Το απόγευμα της παραμονής της Πρωτοχρονιάς συγκεντρώνονται στην κεντρική πλατεία της πόλης, στην πλατεία Βουνακίου, ή στο Ομήρειο Πνευματικό Κέντρο, για να συμμετάσχουν στον διαγωνισμό για το καλύτερο καραβάκι. Για λίγες ώρες, οι πολυπληθείς ομάδες ξεσηκώνουν την πόλη με τα «παινέματά» τους, τραγουδώντας και παίζοντας την παραδοσιακή γκάιντα και το τουμπί. Όλο το βράδυ, οι ομάδες περιφέρονται με τα καραβάκια τους στις συνοικίες της πόλης και τραγουδούν τα κάλαντα από σπίτι σε σπίτι, αλλάζοντας τα «παινέματα», ώστε να απευθύνονται ξεχωριστά στο κάθε νοικοκυριό (π.χ. αν έχει γιους ή κόρες, ξενιτεμένους ή ναυτικούς, κ.λ.π., οι ευχές διαμορφώνονται αντίστοιχα).

Τη διοργάνωση του διαγωνισμού για το καλύτερο καραβάκι αναλαμβάνει κάθε χρόνο η Περιηγητική Λέσχη Χίου, σε συνεργασία με το Δήμο Χίου.

Ακολουθούν οι στίχοι από τα παραδοσιακά πρωτοχρονιάτικα κάλαντα Χίου, όπως τα ερμηνεύει ο Παντελής Θαλασσινός. 

Καλησπερίζω φέρνοντας αγέρα μυρωμένο

απ’ τ’ αφρισμένα κύματα χιλιοτραγουδισμένο.

Σ’ αυτό το σπίτι που `ρθαμε πέτρα να μη ραγίσει

κι ο νοικοκύρης του σπιτιού χρόνια πολλά να ζήσει.

Άγιε μου Βασιλάκη μου και Άγιε μου Νικόλα

προστάτευε τους ναυτικούς την ώρα του κυκλώνα.

Χρόνια πολλά, να `στε καλά κι εσείς και οι δικοί σας

να `ρθούνε τα ξενάκια σας κι όλοι οι ναυτικοί σας.

Σε όλους σας ευχόμαστε αγάπη, ειρήνη υγεία

καλή καρδιά, χαμόγελο και Θεία ευλογία.

Αρχιμηνιά κι αρχιχρονιά ψιλή μου δεντρολιβανιά

κι αρχή κι αρχή του Γεναρίου του μεγά του μεγάλου Βασιλείου.

Βασίλη μ’ από που `ρχεσαι, κι από κι από πού κατεβαίνεις

και βαστάς, και βαστάς ρόδα και ραίνεις

κάτσε να φας, κάτσε να πιεις, κάτσε τον πόνο σου να πεις

κάτσε, κάτσε να τραγουδήσεις και να μας καλώς ορίσεις

κι έβγα, κι έβγα να μας κεράσεις, που να ζεις, που να ζεις και να γεράσεις.

Καλή χρονιά! Και του χρόνου!

Στον ιστορικό και μοναδικό Κάμπο, στη Χίο, βρίσκεται  το πολυβραβευμένο ξενοδοχείο Argentikon Luxury Suites, σε ένα πανέμορφο κτήμα 32.000 τ.μ. Πρόκειται για ένα μεσαιωνικό αρχοντικό χαρακτηρισμένο από το Υπουργείο Πολιτισμού ως Ιστορικό Μνημείο και σημείο αναφοράς Πολιτισμικής Κληρονομιάς. Κάθε Χριστούγεννα οι ιδιοκτήτες στολίζουν ονειρικά το υπέροχο κτήμα τους και το ανοίγουν για το κοινό. Τη φετινή χρονιά το κτήμα θα ανοίξει από το Σάββατο 15 Δεκεμβρίου έως τις 6 Ιανουαρίου 2019, προσφέροντας σε όλους μια μοναδική χριστουγεννιάτικη εμπειρία.

Οι πολυβραβευμένοι κήποι του κτήματος συνθέτουν ένα μοναδικό θέαμα καθώς στολίζονται με 27.000 λαμπάκια και 150.000 στολίδια. Χιλιάδες χρώματα και όμορφες εικόνες συνδυασμένα με το άρωμα των εσπεριδοειδών, τα κτίσματα με τη μοναδική αρχιτεκτονική, την επιβλητική μαρμάρινη στέρνα και το μαγγανοπήγαδο αφήνουν άφωνους μεγάλους και μικρούς.

Η διακόσμηση θα σας μαγέψει από τη στιγμή που θα σταθείτε στην κεντρική αυλόπορτα (που αποτελεί από μόνη της ένα έργο τέχνης) και θα θαυμάσετε το πιο ψηλό δέντρο του κτήματος στολισμένο με χιλιάδες λαμπιόνια. Μόλις μπείτε  θα αντικρύσετε κατάφωτους τους διάδρομους που σχηματίζουν τα φυτά του κτήματος,  θα θαυμάσετε τα φωτεινά αστέρια που κρέμονται από παντού και θα περιπλανηθείτε στο κτήμα όπου σας περιμένουν η μπάντα με Άγιους Βασίληδες και οι χαριτωμένες πολικές αρκούδες, το ιγκλού φτιαγμένο από φωτάκια, οι φωτεινοί χιονάνθρωποι κι οι άγγελοι, ο μονόκερος, ο Άγιος Βασίλης με το έλκηθρό του μα και μια φάτνη σε ανθρώπινες διαστάσεις.

Στο τέλος της βόλτας σας από τις 20 έως και τις 31 Δεκεμβρίου 2018, από τις 18.30 έως τις 21.00 σταθείτε στο ζεστό σαλόνι στην είσοδο του κτήματος γιατί ο Άγιος Βασίλης πιστός στο ραντεβού του, θα υποδέχεται τους μικρούς του φίλους έτοιμος να ακούσει τις επιθυμίες τους και τις ευχές τους.

Tip: Στο τέλος της βόλτας σας μπορείτε να καταλήξετε σε ένα ταβερνάκι του Κάμπου ή στο γειτονικό χωριό Θυμιανά και να ανταλλάξετε τις εντυπώσεις σας συνοδεία τοπικών μεζέδων.

Το «Μανταρίνι Χίου» είναι ο καρπός δένδρων του είδους Citrus deliciose tenore, και πιο συγκεκριμένα της ποικιλίας «Κοινό Χιώτικο». H Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναγνωρίζοντας την αξία του ως φρέσκου διαλεκτού καρπού αλλά και την ταύτιση του με το νησί της Χίου, το αναγνώρισε ως «Προϊόν Γεωγραφικής Προέλευσης – Π.Γ.Ε.» με την ονομασία «Μανταρίνι Χίου».

Το Χιώτικο Μανταρίνι είναι γνωστό με αυτή την ονομασία εδώ και πολλές δεκαετίες στις αγορές της Ελλάδας και του εξωτερικού, ενώ το εμπόριο του έφερε σημαντική ευημερία στο νησί της Χίου. Η Χίος είναι γνωστή στους αιώνες για τα μοναδικά προϊόντα της (μαστίχα και εσπεριδοειδή), ενώ οι Χιώτες, περήφανοι για τον τόπο και τα αγαθά του, τα αντιμετωπίζουν με σεβασμό, ως στοιχεία του τοπικού πολιτισμού τους. Ο Κάμπος της Χίου αποτελεί την περιοχή του νησιού στην οποία κυρίως μπορεί κανείς να συναντήσει περιβόλια με μανταρίνια και εσπεριδοειδή.

Η διαφορά του από την ποικιλία κλημεντίνη που κυκλοφορεί ευρέως στην αγορά είναι το έντονο άρωμα και η δυνατή γεύση. Μάλιστα στο παρελθόν για τη διατήρηση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών τους οι Χιώτες τύλιγαν ένα- ένα τα μανταρίνια σε χαρτί, όπου μάλιστα ήταν τυπωμένο και το λογότυπο του παραγωγού πριν τα εξάγουν και τα πουλήσουν στο εξωτερικό, όπου θεωρούνταν είδος πολυτελείας και ένα πολύ καλό δώρο για να δώσει κανείς σε κάποιον που εκτιμά.

Αφίσα που χρησιμοποιούνταν για διακόσμηση κιβωτίων ή για διαφήμιση

Χαρτί περιτυλίγματος για μανταρίνια - χρυσοτυπία

Ακόμη και σήμερα οι Χιώτες περηφανεύονται πως όποιος δοκιμάσει χιώτικο μανταρίνι γίνεται αντιληπτός ώρες μετά λόγω του μεγάλης διάρκειας αρώματος του. Αγαπούν πολύ το προϊόν τους και παραδοσιακά το κάνουν γλυκό, μαρμελάδα, λικέρ, το προσθέτουν σε σιρόπια, λουκούμια, παστέλια, αμυγδαλωτά, χυμούς, ακόμα και σε σάλτσες ντομάτας, σε όσπρια και σαλάτες.

Citrus Άρωμα Μνήμης

Στην επόμενη επίσκεψή σας στη Χίο μη παραλείψετε να επισκεφθείτε το Μουσείο Εσπεριδοειδών, που στεγάζεται την οικοτεχνική μονάδα παραγωγής «Citrus, άρωμα μνήμης», στον Κάμπο της Χίου και να γνωρίσετε από κοντά τον ιστορικό και φυσικό κύκλο της ζωής των εσπεριδοειδών της Χίου αλλά και να πιείτε τον καφέ σας, χυμούς και γλυκίσματα με εσπεριδοειδή  σε μια παραδοσιακή καμπούσικη αυλή.

Πηγή:http://www.citrus-chios.gr

Τα λικέρ και τα ούζα της Χίου είναι ξακουστά, μα η λιγότερο γνωστή σούμα κλέβει την παράσταση αυτή την περίοδο στη Χίο. Από τα τέλη του Οκτώβρη έως τα μέσα του Δεκέμβρη στα χωριά της Χίου είναι σε λειτουργία τα παραδοσιακά καζάνια και οι ντόπιοι απολαμβάνουν την ιεροτελεστία της απόσταξης του παραδοσιακού αυτού ποτού.

Η πρώτη ύλη για την παραγωγή της σούμας είναι τα σύκα και αυτή είναι η βασική διαφορά της σούμας από το τσίπουρο, το οποίο γίνεται από σταφύλια. Τα σύκα, που έχουν μαζευτεί στα τέλη του Αυγούστου, μένουν στον ήλιο για είκοσι περίπου μέρες κι έπειτα μεταφέρονται στα αποστακτήρια, βρέχονται και ανακατεύονται με  μαγιά. Αφού παραμείνουν για δύο περίπου εβδομάδες  στο νερό, είναι έτοιμα για να μπουν στο καζάνι. Μαζί μπαίνουν μυρωδικά ή και κάποιο άλλο φρούτο (γλυκάνισος, μήλα, πορτοκάλια μανταρίνια, κυδώνια καθώς επίσης και μικρή ποσότητα μαστίχας) που θα προσδώσουν στη σούμα κάθε παραγωγού ξεχωριστή γεύση  και άρωμα. Στη συνέχεια τα χάλκινα συνήθως καζάνια θα γεμίσουν, θα μονωθούν με απλά καθημερινά υλικά, θα ρυθμιστεί η φωτιά και θα αρχίσει ο βρασμός και μαζί το γλέντι! 

Οι παρέες μαζεύονται στα παραδοσιακά αποστακτήρια και δίπλα στα καζάνια που καίνε περιμένουν να τρέξει από το στόμιο του καζανιού η σούμα τους, τρώγοντας μεζεδάκια, πίνοντας, τραγουδώντας και χορεύοντας, πολλές φορές μάλιστα με τη συνοδεία ζωντανής μουσικής.

Παρόλο που η διαδικασία απόσταξης σούμας δεν προσφέρεται ακόμη ως οργανωμένη τουριστική δραστηριότητα, η παράδοση προστάζει ότι κάθε περαστικός είναι καλοδεχούμενος, οπότε εάν είσαστε αυτή την περίοδο στη Χίο, ρωτήστε στα χωριά για την επόμενη προγραμματισμένη απόσταξη και πάρτε μέρος στη γιορτή.